سلامت نیوز:مرگ 5 هموطن ما در مسیر مهاجرت غیرقانونی به انگلستان به یك تراژدی تبدیل شده و این در حالی است كه رسانه‌های انگلیسی با انتشار خردسال‌ترین عضو این خانواده 5 نفره این واقعه را در صدر اخبار خود قرار داده‌اند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،اما در میان رسانه‌های انگلیسی رفتار بیبیسی فارسی در پوشش خبری این تراژدی متفاوت است. این تفاوت به ویژه وقتی كه رفتار همین رسانه را هنگام مرگ همزبانان افغان ما در مرز هریرود ایران مقایسه كنیم موجب برانگیخته شدن حس عجیبی می‌شود. متوفیان در هر دو ماجرا مهاجران غیرقانونی بودند اما انعكاس دو ماجرا نشان می‌دهد كه سیاستی دوگانه در مواجهه با آن صورت گرفته است.
رسول ایران‌نژاد ۳۵ ساله، همسرش شیوا محمدپناهی ۳۵ ساله، آنیتا ایران‌نژاد ۹ ساله و آرمین ایران‌نژاد ۶ ساله به همراه فرزند 15 ماهه آنها از سردشت در آذربایجان‌غربی راهی تركیه و سپس ایتالیا شده بودند تا بتوانند از طریق فرانسه به انگلیس رفته و آنجا تقاضای اقامت كنند. اما دریا در مسیر كانال مانش در میانه راه «دانكرك» به سمت یكی از مناطق ساحلی انگلستان متلاطم و توفانی بود و قایق آنها واژگون شد.
تاكنون اجساد این خانواده به جز كودك 15ماهه آنها كشف و شناسایی شده است. «آرتین» هنوز مفقود است. آخر هفته گذشته در حالی سپری شد كه رسانه‌های مكتوب انگلیس عكس این خانواده و به‌ویژه عكس كودك 15 ماهه را در صفحه اول خود منتشر كردند.ماجرایی كه شبیه مرگ همزبانان افغان ما در نیمه شب 12 اردیبهشت 1399 هنگام ورود غیرقانونی به ایران و هنگام عبور از رودخانه هریرود در منطقه مرزی «دهانه ذوالفقار» بود.
رفتار بیبیسی فارسی در پوشش خبری ماجرای مرگ همزبانان افغان ما از انتشار نخستین خبر تا یك ماه بعد از آن را می‌توان با رفتار بیبیسی فارسی در پوشش خبری مرگ این خانواده ایرانی مقایسه كرد. برای آنكه موضوع ملموس‌تر شود اخباری كه در مورد مرگ مهاجران غیرقانونی افغان در مسیر افغانستان به ایران توسط بیبیسی فارسی منتشر شده است را می‌توان با اخباری كه این رسانه در پی مرگ خانواده ایرانی در كانال مانش منتشر كرده مقایسه كرد.
مفهومی كه بیبیسی می‌سازد
برای بررسی اخباری كه در مورد این رویدادها منتشر شده وبسایت بیبیسی فارسی مدنظر قرار گرفت در حالی كه تلویزیون فارسی بیبیسی در مورد مرگ مهاجران افغان مجموعه برنامه‌های متنوعی را تدارك دید. از سوی دیگر باتوجه به وقوع حادثه‌ای در خرداد 99 برای مهاجران غیرقانونی افغان در استان یزد كه منجر به تعقیب و گریز ماموران و قاچاقچیان انسان كه افغان‌ها را به داخل ایران منتقل می‌كنند و درنهایت مرگ 3 همزبان افغانستانی ما شد این رویداد نیز مورد توجه قرار گرفت.
جست‌وجو در وبسایت این رسانه با 8 مطلب در مورد ماجرای مرگ افغان‌ها در رودخانه هریرود، 3 مطلب در ماجرای آتش گرفتن خودروی حامل مهاجران غیرقانونی افغان در استان یزد و 4 مطلب تا لحظه تهیه این مطلب در مورد مرگ خانواده ایرانی در كانال مانش انجام شد. تیتر نخستین مطلبی كه بیبیسی فارسی در مورد مرگ مهاجران افغان در مرز هریرود منتشر كرده این جمله بود: «ایران ادعای »انداختن مهاجران افغان به رودخانه» را تكذیب كرد.»
این رسانه موضوع مرگ خانواده ایرانی را با این تیتر پوشش داد: «چهار پناهجو، از جمله دو كودك در كانال مانش غرق شدند» جالب اینجاست كه در ماجرای قربانی شدن افغان‌ها در هریرود این رسانه از همان ابتدا و در همان تیتر موضوع عمدی بودن مرگ همزبانان افغانستانی ما را القا كرد و در نخستین خبری كه از ماجرای مرگ 4 خانواده منتشر كرده با استفاده از اظهارنظر یك نماینده وقوع این حادثه را به «قاچاق انسان» مرتبط دانسته است.
چیزی كه در تمام مسیر پیگیری مرگ افغان‌ها و با وجود اشاره مقامات ایرانی این رسانه از پرداختن به آن خودداری كرده بود. باتوجه به همین موضوع كلیدواژه «قاچاق» و به طور خاص «قاچاق انسان» را در اخبار استخراج شده جست‌وجو كردیم.
نتیجه را می‌توانید در جدول‌هایی كه در ادامه آمده است مرور كنید.آنچه در 8 مطلب مربوط به مرگ افغان‌ها در رودخانه هریرود دیده می‌شود فقط یك بار استفاده از عبارت «ورود قاچاقی» است؛ «دیروز (۱۳ ثور/اردیبهشت) یك شهروند افغان كه مدعی است به تازگی توسط نیروهای مرزی ایران، رد مرز شده است، به بیبیسی گفت كه حدود 50 تن از اتباع افغانستان كه به صورت قاچاقی وارد خاك ایران شده بودند، توسط مرزبانان ایرانی بازداشت و به رودخانه انداخته شدند.»
(14اردیبهشت99)همچنین این رسانه در انعكاس سخنان «محسن بهاروند» معاون حقوقی وزارت امور خارجه ایران به سادگی از كنار مساله قاچاق انسان عبور كرده و در مطلبی با تیتر «تهران: مدركی پیدا نكردیم كه عامل اتفاق هریرود مرزبانان ایران باشند» صرفا به پوشش سخنان این مقام ایرانی پرداخته است: «آقای بهاروند، اتفاق هریرود را نتیجه ترددهای غیرقانونی در مرزهای مشترك دو كشور دانسته است.
او افزوده كه به دلیل مبارزه نیروهای مسلح افغانستان با تروریسم، افغانستان پاسگاه‌های مرزی خود را برچیده و همین مساله موجب شده كنترلی بر مرزها از سوی افغانستان وجود نداشته باشد. همین امر باعث می‌شود افراد گرفتار قاچاقچیان شوند و مشكلات زیادی ایجاد شود.» (18خرداد99) در ماجرای تعقیب و گریز منجر به حریق خودروی حامل مهاجران غیرقانونی افغان نیز به هیچ عنوان به موضوع قاچاقچیان انسان اشاره‌ای نشده است و تاكید بر شلیك گلوله از سوی پلیس ایران شده بود.
وقتی قاچاقچیان انسان و هواشناسی پررنگ‌تر می‌شوندبررسی 4 مطلبی كه بیبیسی فارسی در مورد مرگ خانواده ایرانی در كانال مانش منتشر كرده موضوع هدایت حادثه به سمت عاملی به نام «قاچاق انسان» و «قاچاقچیان» را ملموس می‌كند. بیبیسی فارسی در همان نخستین خبری كه از مرگ این خانواده ایرانی منتشر كرده است موضوع این مرگ را به «قاچاق انسان» ربط داده است.
در خبری كه وبسایت بیبیسی با تیتر «چهار پناهجو، از جمله دو كودك در كانال مانش غرق شدند» منتشر كرده و تنها 562 كلمه است پس از انعكاس رویداد با میان دیگر «یك فاجعه دیگر» آورده است: «ناتالی الپیك، نماینده منطقه دوور در پارلمان بریتانیا می‌گوید: وحشتناك است كه بار دیگر فاجعه‌ای در كانال اتفاق افتاده است. قاچاقچیان انسان هیچ ارزشی برای جان انسان‌ها قائل نیستد.»موضوع به همین اطلاعات محدود نمی‌شود و در گزارشی تصویری كه وبسایت بیبیسی فارسی آن را بازنشر داد در گزارشی از «سیاوش اردلان» كه3 دقیقه و 35 ثانیه زمان دارد او به پیشینه مهاجرت خانواده خلیل‌نژاد از سردشت تا فرانسه اشاره كرده و دریایی كه هنگام عبور این خانواده و سایر مهاجران غیرقانونی متلاطم است.
این در حالی است كه در ماجرای مرگ افغان‌هایی كه قصد داشتند به طور غیرقانونی از عرض رودخانه هریرود عبور كرده و وارد ایران شوند هیچ‌گاه به آب و هوای شب حادثه اشاره‌ای نشده است. در حالی كه بررسی‌های روزنامه اعتماد در همان زمان نشان داد در تاریخ 25 اردیبهشت 99 در گزارشی تحت عنوان قصه غمبار «دهانه ذوالفقار» كه حادثه در نیمه‌شب آن روی داد آب و هوا بارانی و دارای رگبار گزارش شده بود و امكان خروشان بودن رودخانه‌ها نیز تصریح شده بود:
براساس هشدار شماره 10 مركز پیش‌بینی اداره كل هواشناسی خراسان‌رضوی، هشدار با سطح نارنجی اعلام شده است كه در آن تصریح شده از عصر پنجشنبه 11 اردیبهشت 99 «وقوع بارش‌های رگباری توام با رعد و برق در نواحی مستعد وقوع صاعقه و بارش تگرگ همراه با وزش باد شدید لحظه‌ای، آبگرفتگی معابر و بالا آمدن آب رودخانه‌ها و سیلابی شدن مسیل‌ها» پیش روست. در این گزارش منطقه «تربت‌جام» هم مورد تاكید قرار گرفته است و همچنین به طور كلی این توصیه آمده است:
«در نظر گرفتن تمهیدات لازم جهت جلوگیری از بروز خسارات احتمالی به ویژه عدم تردد و توقف در حاشیه رودخانه‌ها، خودداری از صعود به ارتفاعات و مناطق كوهستانی و...» در تمام 8 مطلبی كه بیبیسی در مورد ماجرای هریرود منتشر كرده بود هیچ اشاره‌ای به آب و هوا و نامناسب بودن این وضعیت نشده بود.
این در حالی است كه در همین نخستین خبری كه از ماجرای مرگ خانواده ایرانی منتشر شد پس از انعكاس اصل رویداد آمده است: «این حادثه در حالی روی داده است كه اداره هواشناسی بریتانیا درباره وضعیت بد هوا و بادهای شدید در منطقه كانال مانش هشدار داده بود.» (6 آبان 99 بیبیسی فارسی)نكته دیگر انعكاس واكنش توییتری «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس در مورد این ماجرا در گزارش سیاوش اردلان است كه گفته ابراز همدردی می‌كند و افزوده: «مشكل و مقصر اصلی قاچاقچیان انسان هستند.
كسانی كه برای دریافت پول پناهجویان را به دام خطر یا به كام مرگ می‌فرستند.» همین شرایط می‌توانست برای مهاجران افغانستانی كه می‌خواستند به طور غیرقانونی از عرض رودخانه هریرود عبور كنند و وارد ایران شوند ولی غرق شدند، روی داده باشد. چیزی كه دست‌كم «محسن بهاروند» به آن اشاره كرده است ولی گویا تهیه‌كنندگان مطالب این ماجرا در بیبیسی علاقه‌ای به انعكاس و توجه به آن نداشتند كما اینكه به گزارش هواشناسی در شب حادثه هریرود هم علاقه نداشتند.
انگیزه مهاجرت و پوشش خبری
در گزارش‌هایی كه بیبیسی فارسی از مرگ خانواده ایرانی در پی ورود غیرقانونی به انگلیس منتشر كرده با تمركز براین موضوع تهیه شده است كه انگیزه این خانواده سردشتی از مهاجرت چه بوده است. آنها حتی براین موضوع تاكید كرده‌اند كه این خانواده به‌ازای هر عضو خود 200میلیون تومان به قاچاقچی انسان پرداخت كرده‌اند تا آنها را به انگلیس برساند.
اما در ماجرای مرگ افغان‌هایی كه در اردیبهشت گذشته قصد ورود غیرقانونی به ایران را داشتند كمتر به مساله انگیزه‌ها توجه شد و با وجود آنكه این رسانه در افغانستان خبرنگار مقیم دارد هیچ‌گاه گزارشی از بهایی كه هر افغانستانی به قاچاقچیان انسان می‌پردازد تا او را غیرقانونی وارد ایران كند تهیه و منعكس نكرد. كاری كه تلاش كردیم در روزنامه اعتماد و در مجموعه گزارش منتشر شده در 20 خرداد 99 تحت عنوان «پدیده شوم افغان‌كِشی» به آن اشاره كنیم.
نظر شما